Temat – rzeka
pexels/2291427
Rzeki codziennie transportują ogromne ilości wody, piasku oraz mułu, liczone w milionach litrów i tonach. Dla tysięcy różnych gatunków stanowią miejsce zamieszkania, dostarczając obfitości pożywienia, a także pełniąc funkcję korytarzy migracyjnych i źródeł pitnej wody. Zapewniają także warunki do rozrodu i wychowania młodych.
REKLAMA
W ciągu setek kilometrów swojego biegu przyjmują różne formy, osiągając różne prędkości, wysokości i szerokości. Pracowicie erodują doliny i tworzą skomplikowane sieci wodne o zróżnicowanej architekturze. Służą jako ważne środki transportu, stanowią obiekt zainteresowania kultury, są miejscem rekreacji, dostarczają wodę do użytku i odprowadzają oczyszczone ścieki. Jednocześnie stanowią piękno zarówno w miejskich krajobrazach, jak i na wsiach. Chodzi oczywiście o rzeki. Każdego roku, w ostatnią niedzielę września, obchodzimy Światowy Dzień Rzek, aby uczcić ich znaczenie.
Początkowy etap podróży słodkiej wody często zaczyna się jako mały strumyk w górach, wypływający ze źródła lub obszaru źródliskowego cieku. W miarę jak podąża w kierunku morza (lub innego jeziora lub rzeki), jest zasilany przez opady atmosferyczne, wody gruntowe oraz liczne dopływy, tworząc rozbudowany system rzeczny. Przykładem jest Amazonka, która w trakcie swej podróży, obejmującej szerokość prawie całego kontynentu, łączy ujścia kolejnych 10 potężnych rzek, tworząc dorzecze o obszarze około 7 milionów km². Amazonka rocznie transportuje bilion ton osadu i dostarcza ogromne ilości słodkiej wody, która może wpływać do oceanu na odległość nawet 400 km od ujścia. To rzeka, na której terenach opisano ponad 3000 gatunków ryb, co przewyższa liczbę gatunków obserwowanych w całym Oceanie Atlantyckim.
Rzeki powoli i nieustannie tocząc swój bieg, stają się wspaniałymi kształtownikami terenu. Pod wpływem działania grawitacji są najsilniejszym czynnikiem erozyjnym na świecie. Przykładem tego jest Wielki Kanion w Arizonie, który ma głębokość przekraczającą kilometr i osiąga szerokość do 29 km w najszerszym miejscu. Jest on widoczny nawet z kosmosu i powstał dzięki erozyjnej pracy rzeki Kolorado, która przez niemal 5 milionów lat żłobiła ten imponujący kanion. Ponadto rzeki, przynosząc ze sobą tony mułu, stopniowo budują ujścia w głąb morza.
Rzeka jest podzielona na trzy główne odcinki: górny, środkowy i dolny. W pierwszym z tych etapów charakteryzują się niższymi temperaturami oraz dynamicznym, często burzliwym przepływem, z możliwością występowania nagłych wodospadów. Największe i najbardziej znane na całym świecie rzeczne wodospady, takie jak Wiktoria, Niagara i Iguazú, znajdują się właśnie na tym początkowym etapie rzek. W miarę dalszego biegu rzeki i przyjmowania nowych dopływów, jej koryto staje się coraz szersze, a prędkość przepływu maleje, co powoduje, że rzeka płynie powoli przez rozległe, równinne obszary. Wraz z tymi zmianami rośnie temperatura wody i zachodzi przemiana w ekosystemie, co wpływa na różnorodność gatunków zamieszkujących rzekę.
Zwracaj uwagę na substancje, które odsyłasz do ścieków, nie wyrzucaj do kanalizacji śmieci ani resztek pożywienia i ograniczaj detergenty. Niektóre zanieczyszczenia są trudne, czasochłonne i bardziej kosztowne w usunięciu.
Początkowy etap podróży słodkiej wody często zaczyna się jako mały strumyk w górach, wypływający ze źródła lub obszaru źródliskowego cieku. W miarę jak podąża w kierunku morza (lub innego jeziora lub rzeki), jest zasilany przez opady atmosferyczne, wody gruntowe oraz liczne dopływy, tworząc rozbudowany system rzeczny. Przykładem jest Amazonka, która w trakcie swej podróży, obejmującej szerokość prawie całego kontynentu, łączy ujścia kolejnych 10 potężnych rzek, tworząc dorzecze o obszarze około 7 milionów km². Amazonka rocznie transportuje bilion ton osadu i dostarcza ogromne ilości słodkiej wody, która może wpływać do oceanu na odległość nawet 400 km od ujścia. To rzeka, na której terenach opisano ponad 3000 gatunków ryb, co przewyższa liczbę gatunków obserwowanych w całym Oceanie Atlantyckim.
Rzeki powoli i nieustannie tocząc swój bieg, stają się wspaniałymi kształtownikami terenu. Pod wpływem działania grawitacji są najsilniejszym czynnikiem erozyjnym na świecie. Przykładem tego jest Wielki Kanion w Arizonie, który ma głębokość przekraczającą kilometr i osiąga szerokość do 29 km w najszerszym miejscu. Jest on widoczny nawet z kosmosu i powstał dzięki erozyjnej pracy rzeki Kolorado, która przez niemal 5 milionów lat żłobiła ten imponujący kanion. Ponadto rzeki, przynosząc ze sobą tony mułu, stopniowo budują ujścia w głąb morza.
Rzeka jest podzielona na trzy główne odcinki: górny, środkowy i dolny. W pierwszym z tych etapów charakteryzują się niższymi temperaturami oraz dynamicznym, często burzliwym przepływem, z możliwością występowania nagłych wodospadów. Największe i najbardziej znane na całym świecie rzeczne wodospady, takie jak Wiktoria, Niagara i Iguazú, znajdują się właśnie na tym początkowym etapie rzek. W miarę dalszego biegu rzeki i przyjmowania nowych dopływów, jej koryto staje się coraz szersze, a prędkość przepływu maleje, co powoduje, że rzeka płynie powoli przez rozległe, równinne obszary. Wraz z tymi zmianami rośnie temperatura wody i zachodzi przemiana w ekosystemie, co wpływa na różnorodność gatunków zamieszkujących rzekę.
Zwracaj uwagę na substancje, które odsyłasz do ścieków, nie wyrzucaj do kanalizacji śmieci ani resztek pożywienia i ograniczaj detergenty. Niektóre zanieczyszczenia są trudne, czasochłonne i bardziej kosztowne w usunięciu.
PRZECZYTAJ JESZCZE