Od podwórka do kortów Wimbledonu

Tenis, znany także jako tenis ziemny, to dyscyplina sportowa, w której zawodnicy rywalizują na specjalnie przygotowanym korcie tenisowym. Polega ona na używaniu rakiety tenisowej do przebijania piłki ponad lub obok siatki na pole przeciwnika, w celu zdobycia punktu, który może być wynikiem bezpośrednim lub pośrednim, na skutek błędu przeciwnika. Tenis może być rozgrywany indywidualnie, jako singiel, lub w dwuosobowych zespołach zawodników jednej płci, zwanych deblem, lub obu płci, co jest znane jako mikst. W latach 1896–1924 tenis był częścią letnich igrzysk olimpijskich, a następnie powrócił do programu olimpijskiego w 1988 r.

Nowoczesna odmiana tenisa wyewoluowała w Wielkiej Brytanii pod koniec XIX w., nosząc pierwotnie nazwę lawn tennis, czyli tenis na trawie. W krótkim czasie od swojego powstania, tenis zyskał popularność wśród wyższych warstw społeczeństw anglojęzycznych, zanim stał się powszechnie ceniony na całym globie.

Tenis to dyscyplina olimpijska, praktykowana na wszystkich kontynentach przez osoby w różnym wieku. Gra w tenisa dostępna jest dla każdego, kto jest w stanie trzymać raketę tenisową, obejmując również osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, sportowców głuchych i niewidomych.

Zasady tenisowe, spisane po raz pierwszy w 1877 r., przeszły niewielkie zmiany w kolejnych dziesięcioleciach. Jedną z nich było wprowadzenie w latach 70. XX w. rozgrywki tie-breakowej, a drugą, zaakceptowaną na początku XXI w. technologię Hawk-Eye (pol. Jastrzębie Oko), umożliwiającą weryfikację decyzji sędziego w przypadku, gdy piłka zbliża się do któregokolwiek z linii kortu.

Najważniejszymi wydarzeniami tenisowymi w ciągu roku są cztery wielkoszlemowe turnieje: Australian Open, Roland Garros, Wimbledon oraz US Open. W kategorii zawodów drużynowych wyróżnia się Puchar Davisa, Hopmana, rozgrywki Fed Cupu oraz Drużynowy Puchar Świata.

Uformowane przez zespół Juliana Marshalla zasady tenisa ziemnego, w niemal niezmienionej formie funkcjonują do dziś. Ich zbiór jest szeroki, dlatego w naszym wpisie przyjrzymy się najważniejszym z nich, dzięki czemu łatwiej będzie oglądać mecze tenisa i zrozumieć co w danym momencie dzieje się na korcie.

Gra w tenisa stałaby się niemożliwa bez kortu. Wymiary kortu tenisowego wydają się być dość nietypowe, mając długość 23,77 m i szerokość 8,23 m w przypadku gry pojedynczej, lub 10,97 m w deblu i mikście. Warto jednak zaznaczyć, że te wymiary zostały ustalone w Anglii, gdzie długości są tradycyjnie mierzone w stopach.

Linie określające strefy na boisku mają szerokość od 2,5 cm do 5 cm (lub 10 cm w przypadku linii głównych). Siatka jest zawieszona w taki sposób, żeby jej środek znajdował się na wysokości 91,5 cm, natomiast przy słupkach podtrzymujących osiąga wysokość 106 cm.

Do uprawiania tenisa niezbędny jest również odpowiedni sprzęt. Obecnie zamiast korzystać z gołych rąk, używa się rakiet o określonych parametrach. Długość rakiet nie może przekraczać 73,66 cm, a szerokość nie może być większa niż 31,75 cm. Naciąg strun w rakiecie musi być jednakowy na całej jej powierzchni, a sama powierzchnia rakiety powinna być płaska. Jedyne dodatkowe elementy, które mogą być umieszczone na rakiecie, to przedmioty mające na celu tłumienie drgań lub ograniczanie zużycia.

Oprócz rakiety, niezbędne są także odpowiednie piłki. Ich masa nie powinna być mniejsza niż 56,7 g ani większa niż 58,5 g, a średnica powinna mieścić się w przedziale od 6,35 do 6,67 cm. Piłki muszą spełniać określone normy sprężystości – po zrzuceniu z wysokości 2,54 m, powinny odbić się na wysokość między 134,62 a 147,32 cm. Dodatkowo, ich powierzchnia może być koloru białego lub żółtego.

Dla osób, które po raz pierwszy zetknęły się z transmisją meczów tenisowych, zrozumienie wyświetlanej na ekranach punktacji może być wyzwaniem. Dlaczego czasami zawodnik zdobywa 15 punktów, a innym razem 10? Co oznacza zdobycie dwóch punktów przewagi? Jak funkcjonują kary serwisowe i jak uzyskuje się przewagę nad przeciwnikiem?

Aby w pełni zrozumieć punktację, warto przyjrzeć się elementom składającym się na punktację meczu tenisowego. Mecz tenisowy składa się z setów, zazwyczaj wymagających dwóch wygranych setów, aby zdobyć całe zwycięstwo. Set z kolei składa się z gemów, z których potrzebne są co najmniej 6 do zwycięstwa, chyba że przeciwnik nie wygrywa więcej niż 4 gemów. W przypadku remisu 5:5 w gemach, potrzebne są 7 gemy do wygranej. Gemy z kolei składają się z punktów, którym przypisane są konkretne wartości.

Za wygranie dwóch pierwszych wymian przypisywane są po 15 punktów. Zawodnik, który osiągnął to osiągnięcie, ma na swoim koncie łącznie 30 punktów. Po kolejnej wygranej wymianie dodawane są 10 punktów, a tablica wyników wskazuje 40. W tym momencie zwycięstwo w kolejnej wymianie oznacza dla zawodnika zdobycie gema.

Nie dojdzie do tego, gdy przeciwnik również zgromadzi 40 punktów – mówimy wtedy o stanie równowagi (ang. “deuce”). Tablica wyników wskazuje wtedy 40:40, a w gemie rozpoczyna się faza gry na przewagi – wygra go gracz, który wygra dwie wymiany piłek z rzędu. Po wygraniu pierwszej z nich, zamiast punktów, wynik gracza określa się jako “Ad” (od ang. “advantage” – przewaga). Gdy grający z przewagą gracz przegra, na tablicy wyników znowu pojawia się 40:40.